Қалдық жөтел көбінесе суық тиюден қалған белгілердің соңғысына айналады. Ол көптеген қолайсыздықтар тудырады: адам өзін жақсы сезініп, қалыпты өмірге оралғысы келеді, бірақ әлі де бір симптомға байланысты мұны істей алмайды.

Жөтел таңертең немесе таңғы уақытта пайда болуы мүмкін, жаттығудан кейін және ұйқы кезінде күшейуі мүмкін және де ең қолайсыз сәтте пайда болуы мүмкін. Сондықтан тезірек сауығу үшін шаралар қолданып, ауруды өз бетімен жібермеу керек.

Қалдық жөтелдің себептері

Қалдық жөтел ларингит, трахеит, бронхит, пневмония және тіпті қақырық түзетін қарапайым жедел респираторлық вирустық инфекциядан (ЖРВИ) кейін сақталуы мүмкін.

Қабынудан кейін тыныс алу жолдарының шырышты қабаты бірден қалпына келмейді: бронхтар мен трахеяда қақырықтың белгілі бір мөлшері қалады, ал қалдық жөтел — рефлекс, оның көмегімен ағза одан құтылады.

Мұндай рефлекстің қоздырғышы суық ауамен немесе шаңмен тыныс алу, физикалық белсенділік, дененің көлденең бағытта орналасуы болуы мүмкін. Кейде жөтел ешқандай себепсіз және қолайсыз факторлардың әсерісіз де сақталады.

Қалдық жөтелді қалай емдеуге болады

Ересек адамның ағзасы әдетте аурудың ауырлығына, денсаулық жағдайының жеке ерекшеліктеріне байланысты 1-4 апта ішінде қалдық жөтелмен күресуге қабілетті. Сондықтан емдеуге арналған препараттарды таңдағанда, оларды қанша уақыт қолдануға болатындығын ескеру қажет.

Егер қалдық жөтел аурудың асқынуы болмаса, денсаулыққа қауіп төндірмейтінін есте ұстаған жөн. Алайда, бронхтар мен трахеяның үнемі тітіркенуі олардың әлсіреуіне әкелуі мүмкін, шырышты қабаттар жаңа инфекцияның дамуына қолайлы ортаға айналады, нәтижесінде ағза осал болып, жаңа ЖРВИ-мен ауыру оңайырақ болады.

Сонымен қатар, жөтел өмір сапасын төмендетіп, күнделікті әрекеттерді орындауға, сапалы ұйықтауға және демалуға кедергі келтіреді. Сондықтан қалдық жөтелді қалай жою керектігін білу маңызды. Ол үшін бірнеше ұсыныстарды орындау керек:

·жөтел тудырған ауруды емдеу;
·жылы суды көп ішу;
·таза ауада жеткілікті уақыт өткізу, үйдегі ауаны тазарту және ылғалдандыру;
·суық тиюді болдырмау.

Вибрациялық массаж және тыныс алу жаттығулары сауығуды тездетуге көмектеседі. Дұрыс және толыққанды тамақтану да маңызды, күшіңізге және мүмкіндігіңізге қарай физикалық белсенділікпен айналысуды ұмытпаңыз.

Ағзаны дәрі-дәрмектердің көмегімен қолдауға болады. Көптеген заманауи жөтелге қарсы дәрі-дәрмектерді шектеулі уақыт ішінде қолдануға рұқсат етіледі - 10 күнге дейін, ал қалдық жөтел ұзаққа созылуы мүмкін. Жақсы нұсқа - ұзақ уақыт бойы қабылдауға болатын өсімдік тектес өнімдерге жүгіну.

Мысалы, Бронхипрет^® өсімдік тектес дәрілік препарат құрамында тимьян эфир майларының белсенді компоненті - тимолдың жоғары концентрациясы бар. Аталған препарат жөтелдің жиілігі мен ауырсынуын азайтады, түнгі жөтелдің ауырлығын төмендетеді, қабынуға қарсы әсері бар.

Емдеу курсы-10-14 күн. Бронхипрет^® таблетка және шәрбат түрінде болады. Шәрбатты балаларға 2 жастан бастап қабылдауға рұқсат етілген.

Маманға қандай жағдайда жүгінген дұрыс

Егер сауығудан кейін қалдық жөтел аясында дене температурасы қайтадан көтерілсе, жалпы тәжірибелік дәрігермен кеңесу маңызды. Жөтел күшейіп, ұстамалар көбейген кезде медициналық көмекке жүгінуді кейінге қалдыруға болмайды. Басқа алаңдатарлық белгілерге кеудедегі ауырсыну, қақырықтың консистенциясы мен түсінің өзгеруі, қақырықтағы қан қоспасы жатады.

Егер қалдық жөтелді емдеу қажетті нәтиже бермесе, маманға бару маңызды. Дегенмен бұл қорғаныс механизмі қалыпты түрде пайда болады және тыныс алу жүйесінің өзін-өзі тазартуына көмектеседі, кейде бұл симптом асқынулардың дамуын көрсетеді.

Кейбір жағдайларда кетпейтін жөтел тыныс алу жолдарын әлсіретеді, соның салдарынан қайталама инфекция қосылады, аллергия күшейеді немесе ЖРВИ дамиды. Мазасыздық белгілері келесідей болуы мүмкін:

• жөтел ұстамасының ұзақтығының артуы;
• 37,5 °C дейінгі температураның мезгіл-мезгіл пайда болуы;
• тамақ ауруы;
• қақырықты шығарудың қиындауы, нәтижесіз жөтел ұстамалары;
• қатты шаршау, тәбеттің төмендеуі және т. б.

Жалпы интоксикация белгілері дәрігерге қайта барудың тағы бір себебі болып табылады.

Қалдық жөтелді ұзақ жөтелден қалай ажыратуға болады

ЖРВИ кезінде пайда болатын жедел жөтел 3 аптадан аспайды. Алдымен ол құрғақ болуы мүмкін (өнімділігі төмен), содан кейін қақырық белсенді түрде бөліне бастайды. Тұмаудың негізгі белгілері өткеннен кейін - температура мен мұрынмен тыныс алу қалыпқа келгенде - сауығу орын алады, ал жөтел 4 аптаға дейін немесе одан да көп уақытқа созылуы мүмкін. Бұл жағдайда оны қалдық жөтел деп атайды.

Егер қалдық жөтел кетпесе, процестің созылмалылығы туралы айтуға болады — созылмалы жөтел 8 апта немесе одан да көп уақытқа созылады. Неғұрлым егжей-тегжейлі тексеріп, аурудың себептерін анықтау қажет.